SOUND TIPS : PANนอกจากระดับความดังที่ประสานกันลงตัวแล้ว ในการผสมเสียงจากเสียงหลายๆ แหล่ง มาผสมรวมกันให้เหลือแค่ 2 แหล่ง หรือ 2 ช่องเสียง ซ้าย กับขวา ในระบบสเตอริโอ ปุ่มที่มีหน้าที่นี้คือปุ่ม PAN ไม่ว่าจะในโปรแกรมทำเพลง หรือ บนมิกเซอร์ทั้งในห้องอัด และในงานคอนเสิร์ต ปุ่มแพน จะทำการกำหนดตำแหน่งของเสียงแต่ละเสียงนั้น ว่าจะไปอยู่ตรงไหน จะหนักไปทางซ้าย หรือ ขวา (L & R)ยกตัวอย่างในงานแสดงดนตรีสดเครื่องดนตรี 7 ชิ้น-กลอง (แยกย่อย 8 เสียง)
-เบส
-กีต้าร์โซโล่
-กีต้าร์รึทึ่ม-โซโล่
-ทรัมเป็ด
-ทรัมโปน
-แซ็กโซโฟน
รวมทั้งหมด 14 เสียง รวมกับไมค์ร้องนำ 1 เสียง กับไมค์ร้องประสานอีก 2 เสียงเป็นอย่างน้อย ก็จะทำให้มีเสียงที่เป็นโมโนทั้งหมด 17 เสียง ที่จะต้องนำไปผสมลงด้วยเครื่องมิกซ์เซอร์ให้เหลือแค่ 2 คือ ซ้าย กับ ขวา
เมื่อสัญญาณโมโนทั้ง 17 สัญญาณเสียง มาเข้าอินพุทโมโนของมิกเซอร์ทั้ง 17 อิพุท หลังมีการปรับแต่งแล้วสัญญาณจะถูกแบ่งออกเป็น 2 ช่องสเตอริโอ โดยจะมีปุ่ม PAN เป็นตัวกำหนดว่าจะให้เสียงของแต่ละอินพุท ไปดังที่ลำโพงข้างไหนมากกว่ากันอย่างอิสระทั้ง 17 อินพุท เวลาเราฟังอยู่หน้าเวที เราจึงได้ยินเสียงส่งกลองดังวิ่งจากขวาไปซ้าย ได้ยินเสียงทรัมเป็ดดังข้างซ้าย ทรัมโปนดังตรงกลาง แซ็กโซโฟนดังข้างขวา ได้ยินเสียงกีต้าร์โซโล่ดังข้างขวา กีต้าร์รึทึ่มดังข้างซ้าย เสียงร้องนำอยู่ตรงกลาง เสียงร้องประสานคนที่ 1 อยู่ขวา เสียงร้องประสานคนที่ 2 อยู่ซ้าย โดยรวมมิติสเตอริโอออกมาเหมือนเพลงที่บันทึกมาจากห้องอัดกันเลย ถึงแม้จะเป็นการเล่นสดปุ่มนี้ทำงานคนละหน้าที่กับแพนนะจ๊ะแค่หมุน ชีวิตอาจเปลี่ยนจากโมโน มาเป็นสเตอริโอดูปุ่มแพนแล้วรู้เลย ว่าปุ่มไหน ของเครื่องดนตรีอะไรเรามาดูตำแหน่งการ PAN ในแต่ละชิ้นเครื่องดนตรีกันครับ1 กลองเบส กระเดื่อง แพนตรงกลาง (ไมค์)
2 กลองสแนร์ แพนตรงกลาง (ไมค์)
3 กลองทอม 1 แพนขวาเกือบสุดหรือสุด (ไมค์)
4 กลองทอม 2 แพนตรงกลาง (ไมค์)
5 กลองทอม 3 แพนซ้ายเกือบสุดหรือสุด (ไมค์)
6 ไฮแฮท ฉาบประกบ แพนขวา 1-2 ขีด (ไมค์คอนเดนเซอร์)
7 โอเวอเฮด ซีมบอล แฉขวา แพนขวาสุด (ไมค์คอนเดนเซอร์)
8 โอเวอเฮด ซีมบอล แฉซ้ายและไรด์รวมถึงแฉไซน่า แพนซ้ายสุด (ไมค์คอนเดนเซอร์)
9 เบส แพนตรงกลาง (ไลน์ไดเร็กบ๊อก)
10 กีต้าร์โซโล่ แพนให้ตรงตำแหน่งที่ตู้แอมป์นั้นอยู่ เช่นขวาแพนขวาเกือบสุด (ไมค์)
11 กีต้าร์ริทึ่ม-โซโล่ แพนให้ตรงตำแหน่งที่ตู้แอมป์นั้นอยู่ เช่นซ้ายแพนซ้ายเกือบสุด (ไมค์)
12 ทรัมเป็ด แพนซ้ายเกือบสุด (ไมค์)
13 ทรัมโบน แพนกลาง (ไมค์)
14 แซ็กโซโฟน แพนขวาเกือบสุด (ไมค์)
15 ร้องนำ แพนตรงกลาง (ไมค์)
16 ร้องประสาน 1 แพนขวาเกือบสุด (ไมค์)
17 ร้องประสาน 2 แพนซ้ายเกือบสุด (ไมค์)
*** หลายคนที่เข้ามาทำงานมิกซ์เสียงใหม่ๆ โดยไม่ได้เรียนรู้จากคนที่รู้จริงมาก่อน ก็จะเข้าใจว่าปุ่ม PAN ทำงานเหมือนปุ่ม Balance ในเครื่องเสียงตามบ้านทั่วไป ซึ่งความจริง มันไม่ใช่ ปุ่ม Balance มันสำหรับแหล่งสัญญาณที่เป็นสเตอริโอ แต่อาจจะความดังซ้ายกับขวาไม่เท่ากัน จึงต้องใช้ปุ่ม Balance ทำให้ดังเท่ากันทั้ง 2 ข้าง เราจึงเห็นมีการตั้งปุ่ม PAN ไว้ตรงกลางทุกช่องกันเลย เพื่อให้เสียงดังเท่ากันทั้ง 2 ข้างที่ลำโพง 555555 โมโนทั้งหมด
ตัวอย่างงานดนตรีสดที่ใช้ปุ่มแพนได้อย่างถูกต้องเครดิตเฟสบุ๊ค : ไอกิลัส สามล้านปีแสง https://www.facebook.com/fkfcd