หัวข้อ: ค่า Sensitivity ของ Power Amplifier นั้นสำคัญไฉน ?

[นพ สุพรรณ]

นั่นแหละคือที่มาของกระทู้นี้ครับ  ค่า Sensitivity ของ Power Amplifier นั้นสำคัญไฉน ?

ถ้าตอบเพื่อให้ไม่ปวดหัวจากการคำนวณ ก็คือ หากท่านตั้งไว้ที่ 0.775Vrms ท่านปล่อยสัญญาณจากมิกซ์ยังไม่ถึง 0dB (โดยบาลานซ์สัญญาณอุปกรณ์ทุกตัวให้เท่ากัน)  แอมป์ท่านก็จะคลิปก่อนครับ   แต่ถ้าตั้งไว้ที่ 1.4Vrms แล้วปล่อยสัญญาณแบบเดียวกัน แอมป์ท่านจะไม่คลิปครับ  (ลองย้อนไปอ่านด้านบน ความแรงสัญญาณที่ 0dB ของมิกซ์ จะเท่ากับ 1.228Vrms)

 

ดีจัง  3000vz   Qsc gx-7    Sens 1.2  

ผมคิดเอาว่า  ผู้ผลิตคงมีเหตุผล  แอมป์บ้านหม้อ  หรือแอมป์ไทยหลายตัว  ความไวต่ำกว่า 1.22 ทั้งนั้น
เขาคงตั้งใจแล้วล่ะ   เพราะอย่างแอมป์ยอดฮิต s1200 sens  ไม่ถึง 0.775 ด้วยซ้ำ  เร่งนิดเร่งหน่อยดังปานฟ้าผ่า  แต่เสียงที่ได้ไม่อยากพูดถึง   
ดีที่มันอึด  เครื่องไฟชอบมากกก

[AJ-AUDIO]

ของผมตั้งไว้ 0.775 เกือบทั้งหมดเพราะยี่ห้อเดียวกัน เรื่องคลิบไวโคตรๆๆๆๆเรยยยยยยย สงสัยต้องลดหน่อย ไม่ต้องโลภ อิ อิ 

กิกิ ครับพี่ไท  มันก็ทำงานตามแบบที่เราตั้งแหละครับ  แต่ถ้ามิกซ์ที่เราใช้มีอัตราขยายที่ดี หมายถึงมีเฮดรูมสูง ก็ควรจะตั้งให้มันสูงขึ้นนะครับเพื่อที่ว่าระดับสัญญาณ Noise เมื่อเทียบกับสัญญาณจริง จะได้ต่ำมาก ๆ จนไม่สามารถมากวนระบบของเราครับ

 

[AJ-AUDIO]

Sensitivity ตามที่เคยลักเรียนคือการชี้วัดขนาดของสัญญาณอินพุทขณะที่ให้ output สูงสุดที่ maximum volume

ลำโพงที่ดีมีประสิทธิภาพสูงไม่จำเป็นต้องใช้วัตต์มากในการที่จะทำให้ตัวมันดัง
ในขณะที่ลำโพงไม่ดีอาจต้องการวัตต์มากกว่ามาป้อนเพื่อให้ดังเท่ากัน ทำนองเดียวกันกับ
high-sensitivity power amplifier ไม่จำเป็นที่จะต้องการ signal จาก preamp เพื่อที่จะเล่นที่กำลังสููงสุุด
ขณะที่ low-sensitivity power amplifier อาจต้องการสัญญาณจาก preamp มากกว่าเพื่อให้ได้กำลังเท่ากัน
มันก็เลยคลิปมั๊งหว่า

Sensitivity SPL ของลำโพง  ก็เป็นอีกค่าหนึ่งครับ
Sensitivity Input ของพาวเวอร์ ก็เป็นอีกค่าหนึ่ง  

แต่พอจะเอามาเปรียบเปรยให้เห็นภาพได้ครับท่านแอดมิน เพียงแต่ต้องกลับด้านกัน  

ลำโพง Sensitivity ต่ำ ต้องการสัญญาณ Vrms สูงกว่า ลำโพง Sensitivity สูง เพื่อขับให้ดังได้เท่ากัน  

แต่พาวเวอร์แอมป์  Sensitivity Input ต่ำ ต้องการสัญญาณ Vrms ต่ำกว่า พาวเวอร์แอมป์ Sensitivity Input สูง เพื่อให้อัตราขยายที่เท่ากันครับ

 

[ริช ดอกรัก]

สัญญาณ cd จากคอม สู่power ผ่าน mix-eq-cross-
ถูกลดหรือเพิ่มสัญญาณน้อยที่สุด จากmix-eq-cross
ควรปรับตั้ง3อย่างนั้นไว้อย่างไรครับ (โดนไม่บายพาส)
ไม่รู้ถามแปลกๆหรือเปล่า
..ออ.ไม่คลิปด้วย

[AJ-AUDIO]

สัญญาณ cd จากคอม สู่power ผ่าน mix-eq-cross-
ถูกลดหรือเพิ่มสัญญาณน้อยที่สุด จากmix-eq-cross
ควรปรับตั้ง3อย่างนั้นไว้อย่างไรครับ (โดนไม่บายพาส)
ไม่รู้ถามแปลกๆหรือเปล่า
..ออ.ไม่คลิปด้วย

งั้นอ่านบทความที่คุณหมออัษฎาวุธ เขียนไว้ในเวปทิกเกอร์เกี่ยวกับเรื่องการบาลานซ์ Gain ดีกว่าครับ เพราะท่านเขียนไว้ได้ละเอียดดี  จึงขอนำมาแชร์ให้อ่าน นะครับ


ไม่ว่าจะเป็นจะรากหญ้าหรือรากแก้ว อุปกรณ์จำกัดหรือไม่จำกัด ก็มีหลักการเดียวกันครับ

ผมมีวิธี setup ระบบแบบง่ายๆมานำเสนอครับ เพื่อที่จะ balance gain ของระบบไม่ให้ clipหรือ peak และสามารถรีดเอาความสามารถและประสิทธิภาพของเครื่องเสียงของท่านให้แสดงออกมาได้สูงสุด ว่างๆก็ลองไปทำตามดูนะครับ



ผมจะทำตามขั้นตอนดังนี้ครับ

1. ต่ออุปกรณ์ทุกชิ้น ให้เรียบร้อย ยกเว้น สายลำโพงที่ต่อจากก้นแอมป์
2. เปิดเครื่อง CD->mixer->EQ->cross over- >Power amplifier
3. เลื่อน slide master และ slide ch fader ของ CD  ไว้ที่ ระดับ U (unity)  EQ gain ที่ 0 dBu ส่วน power amp ยังไม่หมุน Volume ครับ
4. เปิด CD เลือกเพลงอะไรก็ได้ ที่มีเสียงดนตรีครบทุกย่านความถี่
5. หมุน Ch gain ของCD หมุนจน master VU meter clip แล้วค่อยๆลด gain ลงจนเกือบ clip
6. สังเกต LED meter ของ EQ (กด on ให้EQทำงาน) ถ้ายังไม่clip ให้เพิ่ม gain ของ EQ จน meter ของ EQ clip แล้วลดลงมาให้เกือบ clip เช่นเดียวกับ mixer
    - แต่ถ้า EQ clip ก่อนที่ VU meter ของ mixer จะclip ให้ปรับสัญญาณที่ mixer ให้ เกือบclip ก่อน แล้วจึงลด gain ของ EQ ลงจนเกือบ clip
7. สังเกตที่ input meter ของ cross over (ปรับจุดตัด crossover ให้เรียบร้อยก่อน) balance input gain ให้ได้เหมือนที่กล่าวมา ถ้าได้แล้วให้สังเกต ที่ output meter ของ crossover แต่ละ band
    จะสังเกตว่าสัญญาณจะไม่สูงจนclip เหมือน input เนื่องจากสัญญาณถูกแบ่งพลังงานตามจุดตัด cross over แต่ละ band
เราอาจจะเร่ง gain ที่ output ของแต่ละ band เพื่อชดเชยให้เกือบ clip หรือไม่เร่งก็ได้

8. หมุน Volume ของ amp ตามเข็มนาฬิกา จน สัญญาณ clip กระพริบ พอดี ทั้ง 2 ch จากนั้น ปรับลดลงจนเกือบ clip เช่นกัน จำตำแหน่งที่ volume amp ใ้ห้ดี
หรือ
ถ้า crossover ของเรา ที่ output แต่ละ band มี limiter ก็เปิด function นี้แล้วปรับ threshole ให้สัญญาณที่ amp ไม่ clip

9. จากนั้น ปิด CD ปิด Amp แล้วต่อสายลำโพงเข้ากับก้น amp แล้วเปิดใหม่ หมุน volume amp ไว้ที่ตำแหน่งเดิม(ที่สัญญาณเกือบ clip พอดี)

     ทำอย่างนี้กับ amp ทุกตัวในระบบ ไม่ว่าจะเป็น Low mid high หรือ monitor aux

10.  ทดสอบไมค์ หรือ เปิด เพลง slide fader ที่ 0 dBu แล้วหมุนเพิ่ม gain ทดสอบไมค์หรือ CD กด PFL แล้วให้สังเกตสัญญาณที่ meter จนกว่าจะได้ 0 dBu แล้วใช้สัญญาณระดับนี้เป็นจุดอ้างอิง ที่ฟังได้พอดีไม่ดังไม่เบาเกินไป ถ้าดังเกินไป แสดงว่า power amp ของเรามีกำลังเหลือเฟือ สำหรับ งานนั้นๆ ให้ balance output ของ cross over แต่ละ band จนได้ low mid high ที่สมดุลโดยการปรับลดลงในแต่ละ band
แต่ถ้าเบาไป ลองเร่งgain เพิ่มอีก จนmeter อ่านได้สัก 6 dBu ถ้าดังใช้ได้ก็ไม่ต้องทำอะไร แต่ถ้าเร่งแล้วเสียงยังเบาแสดงว่า ระบบของเรายังมี power amp หรือลำโพง ไม่พอให้หามาเพิ่มอีก ไม่ต้องไปดันทุรังบิด volume amp เพิ่มเพราะถ้าเพิ่ม มากกว่านี้ clip แน่ๆ

[อมตะนคร]

คุณหมออัษฎาวุธ สอนพรหม นี่น่าจะคนเดียวกันกับท่านหมอแม็คหรือปล่าวครับ

[AJ-AUDIO]

ของผมใช้ FS 9000 ผมควรปรับไว้ที่ื 44 db หรือ 41db ดีครับ

ถามได้ตรงกับ การกำหนดค่า Sensitivity รูปแบบที่ 2 เลยครับ

การกำหนดค่า Sensitivity แบบอัตราขยาย มีค่าเป็น dB ยิ่งค่า dB สูงก็จะหมายถึงว่า อัตรการขยายความแรงจากสัญญาณ Input สูง  อาทิเช่น สัญญาณ Input เข้ามาที่ 0dBu ซึ่งเท่ากับ 0.775vrms  ถ้าเราปรับค่าไว้ที่ 44dB  พาวเวอร์แอมป์ก็จะทำการขยายสัญญาณ Input จากความแรง 0.775Vrms ขึ้นไปอีก 44dB  แต่ถ้าตั้งไว้ที่ 41dB พาวเวอร์ก็จะทำการขยายแค่ 41dB ตามที่เราตั้งครับ

ทีนี้ค่ามาก หรือ ค่าน้อย อันไหนดีกว่ากัน  ก็ต้องดูที่กำลังเอ้าท์พุทสูงสุดของพาวเวอร์ประกอบครับ  เอาตัวที่ท่านถามมาคือ FS9000 ถ้าขับที่ 8 ohms จะมีกำลังขับสูงสุดที่ 1600wrms ถ้าเราจะหาค่า Vrms ของ 1600w @ 8 ohms ก็แทนสูตร

P=Vยกกำลัง 2 / R  (แทนสมการกันเอาเองนะครับ)  จะได้เท่ากับ  114.14Vrms โดยประมาณ

ทีนี้เรามาดูว่าความแรงสัญญาณ จาก 0dBu ถ้าขยาย ขึ้นมาอีก 44 dB จะได้กี่ Vrms  ก็แทนค่าจากสมการ

V₀ คือ 0 dBu = 0.775 Vrms

ก็จะได้เท่ากับ  122.76Vrms  โดยประมาณ  ซึ่งเมื่อคำนวณกลับเป็นกำลังวัตต์จะได้เท่ากับ (แทนสูตรกันเอาเองนะครับ) = 1880Wrms @ 8 ohms   แต่เนื่องจากการขยายของพาวเวอร์แอมป์จะเกิดการสูญเสียกำลังไปกับความร้อนในคลาสต่าง ๆ ไม่เท่ากัน  สำหรับแอมป์ FS series ซึ่งเป็นคลาส TD จะสูญเสียประมาณ 10% ฉะนั้นกำลังที่ได้จริงจาก 1880Wrms ก็จะเหลือเพียง 1692Wrms (โดยประมาณ)

นั่นก็หมายความว่า หากว่าท่านตั้ง Sensitivity โดยมีอัตราการขยาย 44dB  แอมป์จะทำงานจนถึงขีดความสามารถสูงสุดเมื่อท่าน ป้อนความแรงสัญญาณ 0dBu เข้าที่ภาคอินพุทของแอมป์ (โดยเปิดวอลลุ่มแอมป์สุด)

แต่ถ้าท่านตั้งไว้ที่ 41dB แอมป์ก็จะทำงานจนถึงขึดความสามารถสูงสุด ที่ความแรงสัญญาณอินพุท 0dBu + 3dB = +3dBu ครับ

งง มั้ยหล่ะครับ

 

[มานะ]

ขอคำถามนึงครับ slide ch fader ของ CD  ไว้ที่ ระดับ U (unity) หมายถึงอะไรครับ  กำลังทดลองทำตามขั้นตอนการปรับbalance ระบบเสียงที่แนะนำมาครับ

[มานะ]

คือผมหมายถึง ระดับเสียง unity น่ะครับ

[AJ-AUDIO]

เฮียครับ การตั้งให้ได้ค่า 41-44 w. ใน Fs9000 มันตั้งยังไงผมงง กับการตั้งเพราะแบบที่เขาเขียนมามันไม่เหมือนกับสวิทซ์ครับ 

น้าไท จะต้องเลือกครับ ว่าจะตั้ง 41 หรือ 44dB  ไม่ใช่ W. นะครับ

 

[AJ-AUDIO]

คือผมหมายถึง ระดับเสียง unity น่ะครับ

คุณหมอท่านน่าจะหมายความถึงระดับความดัง ที่ 0dB หน่ะครับ

 

[sarawutsound]

ไม่น่าคลิ๊กเข้ามางงตึ๊บเลยครับ 

[cowxboy]

ผมไปอ่านเจอในกลุ่มเฟสบุ๊คกลางแจ้ง เขาบอกว่า ถ้าใช้ขับตู้กลางแหลมใช้ 0.77 ถ้าใช้ขับตู้เบสใช้ 1.0 อันนี้ถูกต้องมั๊ยครับ

[Sumatethep]

ผมไปอ่านเจอในกลุ่มเฟสบุ๊คกลางแจ้ง เขาบอกว่า ถ้าใช้ขับตู้กลางแหลมใช้ 0.77 ถ้าใช้ขับตู้เบสใช้ 1.0 อันนี้ถูกต้องมั๊ยครับ

จับประเด็นให้ได้นะครับ  เป็นผลที่มาจากทฤษฎี ที่ผ่านประสบการณ์ของผู้ใช้แต่ละคน(ไม่เหมือนกัน)

มันเกี่ยวข้องกับอุปกรณ์ทุกชิ้นในระบบเครื่องเสียงของเรานะ 

อย่าลืม!!!!!..... การบาล้านซ์สัญญาณให้ถูกต้องตาม Gain Structureด้วย !!!