หัวข้อ: เรื่องของการต่อสัญญาณแบบ BALANCED แบบภาษาบ้านๆครับ

[raysoundmark]

วันนี้ขออนุญาตมามั่วเขียน เรื่องเกี่ยวกับระบบเสียง เรื่องนึงครับ

ตั้งใจว่า จะหลีกเลี่ยงศัพท์เทคนิค หรือ ภาษาปะกิต เท่าที่จะทำได้
.

[raysoundmark]

ในสมัยก่อนโน้น

การนำสัญญาณเสียงจากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่ง
( หรือจากอุปกรณ์หนึ่งส่งต่อไปยังอีกอุปกรณ์หนึ่ง )
จะใช้สายสัญญาณที่มี 2 ขั้ว คือ ขั้วบวก และ กราวด์

ขั้วต่อสัญญาณ
( ที่พวกเราเรียกติดปากกันว่า แจ๊ค ผมจึงขออนุญาตเรียกว่า แจ๊ค ไปด้วย )
ก็จะเป็นแจ๊คแบบ 2 ขั้ว
เช่น แจ๊ค RCA , แจ๊ค PHONE

การนำสัญญาณแบบนี้ มีชื่อเรียกว่า UNBALANCED
.

[raysoundmark]

.

[raysoundmark]

ข้อเสียของการนำสัญญาณแบบ UNBALANCED นี้
เป็นข้อเสียที่ผู้ทำงานเกี่ยวกับเสียงทุกคนไม่อยากเจอ

คือ เกิด LOSS ( การสูญเสียกำลังงานเสียง )

และ เกิด NOISE ( สัญญาณรบกวน )
.

[raysoundmark]

สัญญาณรบกวน ( NOISE ) ที่เกิดขึ้น ก็มาจาก คลื่นวิทยุ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ที่มีอยู่ในอากาศ

สายสัญญาณที่เราใช้อยู่ เปรียบเสมือนสายอากาศอย่างดี ที่จะรับคลื่นพวกนี้เข้ามา
ยิ่งสายสัญญาณมีความยาวมากเท่าไหร่…..NOISE ก็จะยิ่งเกิดได้มากขึ้น

ตามรูปน่ะครับ
สมมุติว่า สัญญาณเสียงที่เกิดขึ้นจากต้นแหล่ง เป็นรูปยุกยิกยุกยิก สีแดง
พอสัญญาณถูกส่งผ่านไปตามสาย
ก็จะมี NOISE เกิดขึ้น ( ที่ผมเขียนเป็นสีเขียวๆน่ะครับ )
.

[raysoundmark]

เพื่อที่จะพยายาม ลด LOSS และ ลด NOISE

ในช่วงแรก ทุกคนก็มองมุ่งไปยัง คุณภาพของตัวแจ๊ค และ คุณภาพของสายสัญญาณ
มีการเลือกเฟ้น ค้นฟ้าคว้าดาว หาวัสดุที่จะมาสร้างตัวแจ๊คและสาย
เป็นโลหะที่มีคุณสมบัติในการนำสัญญาณที่ดี , มีการผสมปนโลหะมีค่าต่างๆเข้าไป
( คล้ายๆกับครีมไข่มุกกวนอิม ที่โฆษณาว่ามีการผสมปนวัตถุมีค่าเข้าไปในเนื้อครีม )

โครงสร้างของสาย ก็มีการออกแบบให้มีชีลด์ ( SHIELD )
ที่สามารถป้องกันคลื่นวิทยุ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
มีพื้นที่การครอบคลุมสายนำ ( PERCENTAGE OF COVERAGE ) ที่มากขึ้น
ภาษาชาวบ้านเรียกว่า “สายชีลด์ถักแน่น” นั่นหละครับ
.

[raysoundmark]

การที่บริษัทผู้ผลิต เลือกวัสดุที่มีคุณภาพดีมาสร้างสินค้า ( แน่นอน ราคาต้องสูงขึ้น )
และ การที่ผู้ใช้งานเครื่องเสียงเลือกซื้อแจ๊คและสายคุณภาพดีมาใช้งาน
เป็นเรื่องถูกต้องครับ…..ข้อนี้ผมเห็นด้วย 100%

แต่ก็ได้ในระดับหนึ่ง

การใช้งานสายสัญญาณสายแบบ UNBALANCED ที่มีความยาวประมาณ 1-2 หรือซัก 8 เมตร
เช่นการต่อเครื่องเสียงฟังภายในห้อง
สายแบบ UNBALANCED…..รับไหว รับได้
( ยังมีปัจจัยปลีกย่อยในการพิจารณาอีกหน่อยนึง ขอข้ามไปครับ เดี๋ยวจะยาวมาก )

แต่ถ้าความยาวของสาย UNBALANCED มากๆ เป็น หลายๆสิบเมตร
ผมว่าสายขั้นเทพระดับไหนก็ไม่สามารถรอดพ้นชะตากรรมไปได้
.

[raysoundmark]

ต่อมา ก็เลยมีการคิดค้นการต่อสัญญาณแบบ BALANCED ขึ้นมา

จุดประสงค์หลัก ของการคิดค้นการต่อสัญญาณแบบ BALANCED
ก็คือ “การกำจัด NOISE ออกไป” นั่นเอง

เป็นไอเดียโคตรเจ๋งงงง ที่ผมก็ไม่ทราบเหมือนกันว่าใครเป็นคนคิดค้นขึ้นมา
ทุกครั้งที่นึกขึ้นมาได้ ก็พยายามค้นหาข้อมูลว่า ใครเป็นคนคิดว๊ะ
หามาประมาณยี่สิบปี ทุกวันนี้ขี้เกียจหาแล้ว

การต่อสัญญาณแบบ BALANCED ต้องใช้ขั้วต่อ 3 ขั้วครับ
สุดยอดฮิตของมวลมนุษยชาติ ก็คือ แจ๊ค XLR , แจ๊ค TRS

สายที่นำมาใช้ ต้องมีสายตัวนำสัญญาณ 2 เส้น และ ชีลด์อีก 1 ชุด
.

[raysoundmark]

หลักการของ BALANCED คืออาศัยการหักล้างกันของเฟสสัญญาณ

เขียนออกมาเป็นแบบภาษาชาวบ้านสุดๆ ก็คือ

………………………………

แทนที่จะส่งสัญญาณเสียงออกไปชุดเดียว
อุปกรณ์ตัวต้นแหล่ง ( อาจจะเป็นไมโครโฟนหรือเครื่องอุปกรณ์ไฟฟ้าก็ได้ )
จะมีวิธีสร้างสัญญาณขึ้นมาอีก 1 ชุด ซึ่งสัญญาณนี้จะกลับเฟสกัน 180 องศา
แล้วส่งสัญญาณ 2 ชุดนี้ ออกไปพร้อมกัน ( ในสายชุดเดียวกัน )
จะมี NOISE เกิดขึ้นที่สัญญาณทั้ง 2 ชุด.....แต่ NOISE จะเป็นเฟสเดียวกัน
เมื่อสัญญาณ 2 ชุดนี้ ไปถึงอุปกรณ์ปลายทางตัวที่รอรับอยู่
สัญญาณชุดที่กลับเฟส จะถูกนำไปกลับเฟสอีกครั้งหนึ่ง
สัญญาณเสียงทั้งสองชุดจะถูกนำไปรวมกัน
ผลคือ
สัญญาณเสียง 2 ชุด ที่มีเฟสตรงกัน...นำมารวมกัน...จะได้สัญญาณเสียงที่เพิ่มสูงมากขึ้น
NOISE 2 ชุด ที่มีเฟสตรงข้ามกัน 180 องศา...นำมารวมกัน...NOISE จะหักล้างกันและหายไป
………………………………


เป็นงัยครับพ๊ม โคตรมึนหรือเปล่า ผมเขียนเองอ่านเอง ผมยังมึนเลย
.

[raysoundmark]

ลองแบบมีภาพประกอบด้วยครับ

ในภาพเป็นการต่อสัญญาณเสียงแบบ BALANCED

จากอุปกรณ์ตัวต้นแหล่ง....สมมุติให้เป็นไมโครโฟนมาตรฐาน ของแท้
( ผมบอกให้ลูกน้องทำเป็นรูปจี้ๆหน่อยน่ะครับ จะได้ไม่ต้องไปจำกัดว่าเป็นยี่ห้อใดๆ )

ต่อสายสัญญาณแบบ BALANCED…..มีจำนวนสายครบตามจำนวนขา XLR

ไปเข้าอุปกรณ์เครื่องเสียงแบบมาตรฐาน BALANCED
ซึ่งอาจจะเป็น INPUT ของเครื่องมิกเซอร์ หรือ อุปกรณ์เครื่องเสียงอื่นๆ
.

[raysoundmark]

.

[raysoundmark]

สัญญาณเสียง ที่ไมโครโฟนรับเข้าไป

ผมสมมุติให้มันเป็นรูปยุกยิกยุกยิกสีแดง
.

[raysoundmark]

ขั้นตอนที่ 1

แทนที่จะส่งสัญญาณเสียงออกไปชุดเดียว
อุปกรณ์ตัวต้นแหล่ง ( อาจจะเป็นไมโครโฟนหรือเครื่องอุปกรณ์ไฟฟ้าก็ได้ )
จะมีวิธีสร้างสัญญาณขึ้นมาอีก 1 ชุด ซึ่งสัญญาณนี้จะกลับเฟสกัน 180 องศา

……………………………………………………….

ตามภาพแหละครับ ไมโครโฟนแบบมาตรฐาน ของแท้
มันจะมีวิธีผลิตสัญญาณขึ้นมาอีก 1 ชุด กลับเฟสกัน 180 องศา
( วิธีไหน ขอยกยอดไปคราวหน้าครับ )
สัญญาณชุดนี้ เรียกมันว่า V- ก็ได้ครับ
.

[raysoundmark]

ขั้นตอนที่ 2

แล้วส่งสัญญาณ 2 ชุดนี้ ออกไปพร้อมกัน ( ในสายชุดเดียวกัน )

……………………………………………………….

ก็กลายเป็นว่าตอนนี้มีสัญญาณ 2 ชุดแล้ว ชื่อว่า V+ อันนึง และ V- อันนึง
.

[raysoundmark]

ขั้นตอนที่ 3

จะมี NOISE เกิดขึ้นที่สัญญาณทั้ง 2 ชุด.....แต่ NOISE จะเป็นเฟสเดียวกัน

……………………………………………………….

ก็หนีไม่พ้นครับ , ทั้ง V+ และ V- ตอนนี้มี NOISE ( ตามรูปคือสีเขียวๆ ) เกิดขึ้นมาแล้ว
.

[raysoundmark]

ขั้นตอนที่ 4

เมื่อสัญญาณ 2 ชุดนี้ ไปถึงอุปกรณ์ปลายทางตัวที่รอรับอยู่
สัญญาณชุดที่กลับเฟส จะถูกนำไปกลับเฟสอีกครั้งหนึ่ง

……………………………………………………….

หลังจากผ่านวงจรกลับเฟส , ตอนนี้ V- จะกลับเฟสแล้ว
สังเกตุว่า NOISE เส้นสีเขียวๆ ก็จะถูกกลับเฟสตามไปด้วย
.

[raysoundmark]

ขั้นตอนที่ 5

สัญญาณเสียงทั้งสองชุดจะถูกนำไปรวมกัน
ผลคือ
สัญญาณเสียง 2 ชุด ที่มีเฟสตรงกัน...นำมารวมกัน...จะได้สัญญาณเสียงที่เพิ่มสูงมากขึ้น
NOISE 2 ชุด ที่มีเฟสตรงข้ามกัน 180 องศา...นำมารวมกัน...NOISE จะหักล้างกันและหายไป

……………………………………………………….

ตอนนี้เราก็กลับมาได้สัญญาณเสียง ที่ไม่มี NOISE
และมีขนาดใหญ่ขึ้น
เพื่อส่งต่อไปเข้าวงจรภาคอื่นๆภายในอุปกรณ์เครื่องเสียงชิ้นนี้
.

[raysoundmark]

ท่านที่มีความรู้เรื่องอิเล็คทรอนิคส์อยู่บ้าง หรือ ท่านที่เป็นช่าง
คงจะเข้าใจ เพราะจะดูรูปเส้นยุกยิกยุกยิกสีแดงและสีเขียวออก ว่ามันคืออะไร
ถือเป็นการปรับจูนความเข้าใจที่ยังอาจคลาดเคลื่อนอยู่บ้างเล็กๆน้อยๆครับ

...........................................................................

สำหรับท่านสมาชิกที่อยู่ในสาขาอาชีพอื่นๆ
ลองทดเก็บไว้ในใจก่อนก็ได้ครับ
นำกลับมาทบทวน อ่านดูใหม่ หลังจากที่เราใช้งานเครื่องเสียงไปได้ระยะเวลาหนึ่งแล้ว

...........................................................................

ผู้รู้ท่านอื่นๆสามารถเสริมเพิ่มเติมหรือแก้ไขเพื่อความถูกต้องได้ครับ
ถือเป็นการแลกเปลี่ยนความรู้ ความเข้าใจ

...........................................................................

ขอบคุณครับ
.

[tukae]

ขอบคุณมากครับผม... ได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกแล้ว...

[เอ บางปู]

ขอบคุณครับ

ความรู้ทั้งนั้นเลยครับ

 :em01: :em01: :em01:

[พี่ตุ้ม]

พึ่งรู้วันนี้เอง  ทีแรกนึกว่าถ้าแจ็คสามตอนเป็นสเตอริโอ มิน่าวันก่อนเอาสายไมค์แบบบาล้านส์เสียบที่มิก ยังสงสัยเลยว่าทำไมเสียงมันถึงดังเหลือเกิน :em15:ขอบคุณครับ

[สันต์]

ขออนุญาตถ้าต่อ ไม่มีความรู้ทางช่างเท่าไร แล้วตัวแจ็ค ปลายทางเป็นแบบไหนครับ ใช้กับอุปกรณ์อื่นได้ไหมนอกจากไมค์ กรณีอุปกรณ์อื่นมี 2 ทาง ขอบคุณความรู้

[พ่อใหญ่หิน]

โอว์...เว้าง่ายๆแบบซาวบ้าน อ่านแล้ว ดูแล้ว
เข้าจำ เอ้ย เข้าใจง่ายครับ.. คาวมรู้อีกแหละ..ขอบคุณครับ

[ชา นครนม(ว๊อคแมน)]

ขอบคุณมากครับป๋า..

ตัวนี้มีขายไหมครับ....ที่เอาไว้รัดสาย เวลาม้วนเก็บ..

[ประจักร]

ขอบคุณครับความรุ้อีกแล้ว :em01: :em01: